Περιφέρεια Ηπείρου - Region of Epirus | www.php.gov.gr

Εισήγηση Αντιπεριφερειάρχη Τ. Καλογιάννη στη Διημερίδα για την ανάδειξη καινοτόμων έργων στους τομείς εξειδίκευσης της Ηπείρου

Σεβασμιότατε,

Κυρίες και Κύριοι,

Η Περιφερειακή Αρχή σας υποδέχεται σήμερα σε μία εκδήλωση, που επιθυμούμε να παράσχει σε κάθε ενδιαφερόμενο όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την ανάδειξη του νέου περιβάλλοντος που διαμορφώνεται στην διαχείριση των κονδυλίων για την περίοδο 2014-2020και ιδιαίτερα στο πλαίσιο της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης της Περιφέρειας Ηπείρου.

Προσβλέπουμε και επιδιώκουμε την ενεργό συμμετοχή σας.

Για την Περιφέρεια μας, οι τομείς προτεραιότητας που έχουν αναδειχθεί μετά από λεπτομερή τεχνική και οικονονική ανάλυση, στην οποία καθοριστικό ρόλο επιτελεί το Περιφερειακό Συμβούλιο Έρευνας & Καινοτομίας, είναι οι:

1. Υγεία – Ευεξία
2. Αγροδιατροφή,
3. Βιομηχανία της Εμπειρίας
4. ΤΠΕ & Νεανικής Επιχειρηματικότητας

Ήδη, έχει προηγηθεί η ημερίδα για τον τομέα Υγείας - Ευεξίας, με εξαιρετικά αποτελέσματα, και επιτρέψτε μου, σήμερα, στην εισήγηση μου αυτή, να αναφερθώ συνοπτικά για οικονομία χρόνου, αλλά και ως παράδειγμα στον τομέα της Αγροδιατροφής.

Η ελληνική γεωργία μπορεί να απογειωθεί με τη χρήση της τεχνολογίας, την τυποποίηση και το branding, σε συνδυασμό με την κανονική επιχειρηματική λειτουργία όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγή, μεταποίηση και διανομή των γεωργικών προϊόντων.

Ο αγροτικός τομέας, ευνοημένος από τα εγγενή φυσικά χαρακτηριστικά της χώρας μας, είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας, συνεισφέροντας 2,9% στο ΑΕΠ και 14% στην απασχόληση. (Τα ποσοτικά στοιχεία που παραθέτω προέρχονται από πρόσφατη αξιόπιστη κλαδική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας).

Ενώ η διεθνής συγκυρία είναι εξαιρετικά θετική καθώς η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται με ρυθμό 9% ετησίως και η Ευρώπη παραμένει κυρίαρχη στη διεθνή αγορά τροφίμων (καλύπτοντας το 40% των εξαγωγών παγκοσμίως), η έλλειψη συνεπούς στρατηγικής δεν επιτρέπει στον ελληνικό κλάδο να αξιοποιήσει το αντικειμενικό συγκριτικό του πλεονέκτημα και να εκμεταλλευτεί τη διεθνή ευκαιρία. Στηριζόμενη σε μεγάλο βαθμό στις επιδοτήσεις και στην προσφορά χύμα ή νωπών προϊόντων, η ελληνική αγροτική παραγωγή αυξήθηκε κατά λιγότερο από 1% ετησίως την τελευταία 25ετία (μόλις 0,3% ετησίως αν αφαιρέσουμε τις επιδοτήσεις), με αποτέλεσμα πλέον να καλύπτει το 0,3% της παγκόσμιας παραγωγής από 0,8% το 1993. Ο αγροτικός κλάδος εμφανίζει εμπορικό έλλειμμα της τάξης του €1,2 δισ. το 2014 (ή €2,3 δισ. αν ληφθούν υπόψη και οι καθαρές εισαγωγές πρώτων υλών όπως σπόροι, λιπάσματα, ζωοτροφές), ενώ η Ε.Ε .συνολικά εμφανίζει εμπορικό πλεόνασμα της τάξης των €9 δισ.

Διαρθρωτικές στρεβλώσεις εμποδίζουν την ανάπτυξη του ελληνικού αγροτικού τομέα και συνοψίζονται στις παρακάτω:

• Ο κατακερματισμός σε πολύ μικρές εκμεταλλεύσεις οικογενειακού χαρακτήρα (με μέσο μέγεθος 48 στρέμματα, γεγονός που αυξάνει το κόστος παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος και παράλληλα περιορίζει τη διαπραγματευτική δύναμη των παραγωγών).
• Η μη χρήση νέων τεχνολογιών και η καλλιέργεια βάσει επιστημονικά τεκμηριωμένων πρακτικών (π.χ. γεωργία ακριβείας, χρήση βελτιωμένων σπόρων, δημιουργία νέων ποικιλιών) είναι πολύ περιορισμένη στην Ελλάδα, καθώς (i) οι επενδύσεις σε αγροτική έρευνα και ανάπτυξη αγγίζουν μόλις τα 11€ ανά 10 στρέμματα ετησίως και (ii) οι Έλληνες αγρότες έχουν χαμηλή επαγγελματική κατάρτιση (7% των εργαζομένων στον αγροτικό τομέα έχουν εξειδικευμένη εκπαίδευση, έναντι 50% κατά μέσο όρο στην Ευρώπη).
• Η ελληνική παραγωγή βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις επιδοτήσεις (οι οποίες καλύπτουν το 22% της αξίας της αγροτικής παραγωγής έναντι 12% κ.μ.ο. στην Ευρώπη)
• Ο βαθμός τυποποίησης στην Ελλάδα παραμένει χαμηλός (με τη βιομηχανία τροφίμων να προσφέρει προστιθέμενη αξία της τάξης του 40% στην ελληνική αγροτική παραγωγή, έναντι 70% κατά μέσο όρο στη Δυτική Ευρώπη).
• Ο μικρός βαθμός στην προώθηση επώνυμων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας (ενδεικτικό παράδειγμα το λάδι όπου τα 2/3 διακινούνται σε χύμα μορφή με το αντίστοιχο ποσοστό στην Ιταλία μόλις στο 1/5).

Ωστόσο, υπάρχουν τεράστια περιθώρια ανάπτυξης, αν γίνουν οι σωστές κινήσεις. 

Η Ελλάδα μπορεί να δημιουργήσει μια ισχυρή αλυσίδα αξίας στον κλάδο τροφίμων με εστίαση στο τρίπτυχο “τεχνολογία – αποτελεσματικά σχήματα επιχειρηματιών συνεργασιών - branding”, και οι κρίσιμες μεταρρυθμίσεις για τον αγρο-διατροφικό κλάδο στην Ελλάδα, ώστε να αξιοποιηθεί η εγγενής δυναμική του, επικεντρώνονται στα παρακάτω:

* Στην αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει η αναμορφωμένη ΚΑΠ για μια πιο επαγγελματική προσέγγιση της αγροτικής παραγωγής μέσω (i) της χαμηλότερης εξάρτησης στις επιδοτήσεις και υψηλότερης έμφασης στην αναβάθμιση της παραγωγικής διαδικασίας, (ii) της ενίσχυσης της σύνδεσης πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων με την αγροτική επιχειρηματικότητα και της χρηματοδότησης ερευνών με πρακτική εφαρμογή για την Ελλάδα (όπως η ανάπτυξη σπόρων) και (iii) της βελτίωσης της κατάρτισης των αγροτών.

* Σε μια σωστή επιχειρηματική λειτουργία των αγροτικών συνεργασιών, με διοίκηση που θα περιλαμβάνει παραγωγούς, επιστήμονες και εμπορικά στελέχη.

* Στην προώθηση προϊόντων ειδικών πιστοποιήσεων καθώς και στην ανάπτυξη συνεργειών με κλάδους όπως ο τουρισμός για το αποτελεσματικό branding των ελληνικών προϊόντων.

Τα περιθώρια δυνητικής ανάπτυξης του ελληνικού αγρο-διατροφικού τομέα αγγίζουν τα 12,2 δισ.€ ετησίως (ή 6,9% του ΑΕΠ), ενώ η υιοθέτηση διαρθρωτικών παρεμβάσεων αυτής της μορφής εκτιμάται ότι θα οδηγούσε σε επιπλέον έμμεσο όφελος της τάξης των €3,1 δισ., δημιουργώντας δυνητικά περίπου 200.000 νέες θέσεις εργασίας. 

Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να αναφερθώ, με λίγα λόγια, και στην επιδοτούμενη ανάπτυξη.

Οι επιδοτήσεις, όσον αφορά τη δική μας οπτική γωνία, δεν οδηγούν μονοσήμαντα και αυτόματα σε επιχειρηματική επιτυχία και στην κατάκτηση αξιών. Δεν είναι το βασικό προαπαιτούμενο για αυτά. Δεν είναι «λαχείο». Δυστυχώς για πολλούς είναι «δόλωμα και παγίδα». Απλώς είναι ένα επιβοηθητικό μέσο στην απόκτηση παγιών στοιχείων και τίποτε περισσότερο.

Μία επιχείρηση είναι επιτυχημένη είτε επιδοτείται, είτε όχι, γι’ αυτό ο δυνητικός επιχειρηματίας θα πρέπει να πειστεί για το θετικό οικονομικό αποτέλεσμα, έστω και χωρίς την βοήθεια της επιδότησης.

Τα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να διέπουν ένα επιχειρηματικό εγχείρημα είναι:

1. Πίστη στην αξία του παραγώμενου προϊόντος.
2. Αξιόπιστο επιχειρηματικό σχέδιο και ιδιαίτερη έμφαση στην swot ανάλυση.
3. Συνεχής συνεργασία με τα εργαστήρια παραγωγής γνώσης και καινοτόμων ιδεών
4. Οι φορείς της επένδυσης να έχουν αντιληφθεί τις συνθήκες της αγοράς, να γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους έναντι των προμηθευτών, των πελατών, των εργαζομένων, των ασφαλιστικών ταμείων, των φορολογικών αρχών και των χρηματοδοτικών αρχών και υπηρεσιών στις οποίες θα απευθυνθούν για τη στήριξη του σχεδίου τους.
5. Ιδιαίτερη προσήλωση στα οριζώμενα στα πρότυπα ποιότητας που πρέπει να ακολουθούνται απαρέγκλιτα σε όλο τον κύκλο παραγωγής και διάθεσης του προϊόντος.
6. Οργανωμένη και έμπειρη διοίκηση έργου τόσο κατά τη φάση της υλοποίησης της επένδυσης, όσο και κατά τη λειτουργία της επιχείρησης.
7. Οργανωμένο και έμπειρο τμήμα εμπορικής προώθησης.
8. Επιμονή και υπομονή.

Η Περιφερειακή Αρχή αντιμετωπίζει με μεθοδικότητα, σχεδιασμό και ρεαλισμό κάθε πρόκληση συνεργασίας. Διαθέτει αποσαφηνισμένες θέσεις και απόψεις, σαφή προγραμματισμό και χαρακτηρίζεται από την αποφασιστικότητα στους χειρισμούς της. Και το κυριότερο έχει κατακτήσει την απαραίτητη εκπλήρωση του κριτηρίου της αξιοπιστίας. Δηλαδή, τις απαραίτητες εγγυήσεις που οφείλει να συνεισφέρει κάθε συμβαλλόμενος για οποιασδήποτε μορφής συνεργασία.

Στο πλαίσιο αυτό θα είναι αρωγός και συμπαραστάτης κάθε αξιόπιστου επιχειρηματία και θα στηρίξει κάθε προσπάθεια που θα χαρακτηρίζεται από τα ανωτέρω αναγκαία στοιχεία.

Οι σοβαρές προσπάθειες θα ωφελήσουν τον τόπο και θα αναδείξουν την κρυμμένη του αξία.